Rusya lideri Putin savaş suçlusu olarak tutuklanabilir mi? Sürecin önündeki en büyük engel…
Seher Alp
4 min read
ABD Başkanı Joe Biden’in Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i ‘savaş suçlusu’ olarak nitelendirmesinden sonra bir süredir masada olan tartışma yeniden alevlendi. Putin’in mahkeme önüne çıkıp tutuklanması mümkün mü? Uzmanlar yargılama sürecinin bir yıl gibi şaşırtıcı derecede kısa bir süre içerisinde başlayabileceğini iddia ederken süreç düşünüldüğü kadar kolay olmayacak. İşte Putin için herkesin işaret ettiği adres ve yargılama sürecinin önündeki en büyük engel…
3 haftayı geride bırakan Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş dünyanın bir numaralı gündem maddesi olmaya devam ediyor. Ukrayna’daki insanlık dramı gün geçtikçe şiddetini artırırken Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ‘savaş suçu’ işlediği ve yargı önüne çıkarılması gerektiği söylemleri daha yüksek sesle dillendirilmeye başladı.
ABD Başkanı Joe Biden, Rusya’ın başlattığı savaş için çok ağır bedeller ödeyeceğini belirtti ve Vladimir Putin için ilk kez, “O bir savaş suçlusu” cümlesini kullandı. Rusya’dan Biden’ın açıklamasına tepki gecikmedi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, “Bombaları dünyanın her tarafında yüz binlerce insanı öldüren bir devlet başkanının bu tür söylemlerini kabul edilemez ve affedilemez buluyoruz” dedi.
Putin’in yargılanması gücünü kaybetmesine bağlı
Batı medyası Biden’in açıklaması sonrası Rus liderinin bir gün uluslararası mahkemede yargılanıp Ukrayna’yı işgalinden dolayı hapse atılıp atılmayacağı ihtimalini masaya yatırdı. Uluslararası yetkili kurumlar Putin’i yasal olarak takip etmek için küresel bir çaba göstermeye devam ediyor ancak söz konusu süreç çok karmaşık. İngiliz The Telegraph gazetesinde yer alan analize göre Putin’in yargılanması ve hapse girmesi ancak gücünü kaybetmesi, Rusya’dan ayrılması ya da tutuklanması durumunda gerçekleşebilir.
“Süreç bir yıl içerisinde başlayabilir”
Eski Liberya Devlet Başkanı Charles Taylor’ı yargılayan emekli başsavcı David Crane, konuya ilişkin dikkat çeken bir tahminde bulunarak bir yıl içinde Putin’e yönelik suçlamalar olabileceğini söyledi. Crane, yaptığı açıklamada, “Putin bir savaş suçlusu. Ancak Biden bu konuda siyasi konuşuyor. Daha yolun başındayız, bu sadece bir başlangıç” ifadelerini kullandı.
Putin için gösterilen adres: Lahey
Gazetede yer alan analize göre Putin’e kovuşturma için en olası yol 2002’den sonra işlenen suçları soruşturan Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi gibi görünüyor. Roma Statüsünü temel alan mahkeme soykırım, savaş suçları, insanlığa karşı suçları araştırıyor.
Zaten geçtiğimiz günlerde aralarında İngiltere, Hollanda ve Belçika’nın da bulunduğu 39 ülke Ukrayna’daki savaş ve insanlığa karşı suçların soruşturulması için Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesine başvurmuştu. Lahey’deki mahkemenin başsavcısı Karim Ahmed Khan’ın resmi soruşturma başlattığını açıklaması Putin’in de bu mahkemede yargılanma ihtimalini artırdı.
“Çocuklara karşı işlenen suçlara sıfır tolerans gösterilecek”
Başsavcı Khan, yaklaşık 40 ülkenin desteği ile 3 Mart’ta soruşturmasını başlattı. Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ile görüşen başsavcı Rus hükümetine sivillere yönelik saldırıların suç olduğuna dair resmi bir bildirim gönderdi ve çocuklara karşı işlenen suçlara ‘sıfır tolerans’ göstereceğini söyledi.
Ancak Putin’in Uluslararası Ceza Mahkemesinde yargılanması ne Rusya’nın ne de Ukrayna’nın Roma Statüsüne taraf olmaması nedeniyle karmaşıklaşıyor. Ukrayna mahkemenin kendi topraklarında işlenen suçlar üzerindeki yargı yetkisini resmen tanısa da süreç Ukrayna’nın umut ettiği kadar kolay olmayacak gibi görünüyor. Hukuk uzmanları Ukrayna’daki insanlık dışı görüntülerin Putin hakkındaki soruşturmaya yardımcı olabileceğini düşünüyor ancak sivil hedeflere yönelik saldırıların yıkıcı görüntüleri yalnızca bireysel askerlerin ve saha komutanlarının suçlu olduğunu kanıtlayabilir. Putin’i mahkum etmek için verilen emirlerin belgesel kanıtları ve komutanlarla olan görüşmelerinin mahkemeye sunulması ya da Putin’e yakın birinin aleyhinde kanıt sunması gerekiyor.
(HÜRRİYET)
